Секоја година, на скијачките терени се случуваат голем број повреди. Во последните години бројот е намален, но се менува природата на повредите. Порано најчести беа на потколеницата, но денес тоа се повреди на коленото и на горните екстремитети (најчесто палецот и рамото). Повредите при скијање се поврзани со повеќе фактори: опрема, вештини за скијање (и паѓање) и проценка на сопствените можности. Важни се и временските услови и квалитетот на патеката. Почетниците најчесто се со полесни, додека искусните скијачи, поради агресивното возење, можат да имаат многу сериозни повреди.
Повреди на коленото
Повредите на коленото се многу чести и се 40 % од сите повреди при скијање. Тука спаѓаат повредите на медијалниот колетерален лигамен, кои се најчести кај почетници кога возат „плуг“, односно кога паѓаат поради вкрстување на скии. Главниот симптом е болка во внатрешната страна на коленото, која се интензивира во мирување.
Исто така една од најчестите се и повредите на предниот вкрстен лигамент, кои настануваат кога скијачот се обидува да стане по пад, на лизгава патека или кога се обидува да одржи рамнотежа.
Во комбинација со повредите на лигаментите неретко се јавува и повреда на менискусот. Причината е ротационата сила која делува на свитканото колено, кое е под оптоварување. Главен симптом е болката, а отокот на коленото е обично минимален до умерен. Можно е да се јави блокада на коленото, односно кога не може коленото целосно да се исправи.
Доколку забележите некој од овие знаци, веднаш да се јавите на лекар:
- Деформитет на зглобот на коленото;
- Неможност за оптоварување на коленото (потпора на ногата);
- Силен оток на коленото во рок од неколку часа;
- Блокиран зглоб (неможност целосно да се свитка или исправи потколеницата);
- Силна болка при притисок.
За полесни повреди на коленото, веднаш по повредата се применува принципот RICE: R – одмор (одмор), I – мраз (мраз), C – компресија (компресија со еластичен завој) и Е – елевација (подигање на повредениот дел од телото). Може да се земаат и нестероидни аналгетици.
Повреди на главата
Повредите на главата можат да бидат со различна тежина, а степенот на повреда зависи од брзината на движење на скијачот за време на повредата. Во повеќето случаи станува збор за полесни повреди, кои обично се придружени со главоболка. Доколку се јави губење на свеста, гадење или влошување на состојбата, веднаш да се јавите на лекар.
Повреди на палецот
Повреди на палецот настануваат кога скијачот паѓа на затворена рака во која го држи скијачкиот стап. Ова е многу честа повреда при скијање. Доаѓа до поместување на метакарпофалангеалниот зглоб (зглоб во коренот на палецот) наназад. Како резултат на силно дејство на силата доаѓа до истегнување или пукање на лигаментот, при што се јавува болка која постепено се засилува. Потребно е да се имобилизира повредениот дел од телото и пациентот веднаш да се јави на лекар.
Повреди на рамото
Постојат 4 најчести повреди на рамото и рамениот појас при скијање: дислокација на рамо, скршеница на клучната коска, скршеница на надлактицата и повреди на мускулите и тетивите. Може да настанат при пад на испружена шака, со директен удар или пад на рамо. Настанува болка во зглобот на рамото, оток, подлив, ограничена подвижност во сите правци.
Како да спречите можни повреди?
Основна превенција од повреди при скијање е добрата физичка подготовка. При скијање најголемо оптоварување трпат мускулите на натколеницата, задната ложа, мускулите на грбот. Затоа пред да замините на зимските терени треба да тренирате најмалку три пати неделно. Се препорачува пешачење, пливање, трчање… Исто така имајте во предвид:
- Повеќето повреди се јавуваат на крајот на денот. Доколку чувствувате замор или болка во мускулите прекинете со скијање.
- Обезбедете соодветна опрема за скијање. Везовите мора да бидат приспособени на вашата висина, тежина и искуство. Носете соодветна заштитна опрема, како што се заштитни очила и кацига.
- Почитувајте ги сите правила за безбедност при скијање, запирање, спојување со други стази.
- Секогаш движете се по означени стази.